ปัญญาแก่กล้าพอ มันจะก้าวข้ามจากจุดที่สังขารุเปกขาญาณ เกิดอริยมรรคอริยผลขึ้น เส้นทางนี้มีจริง คำสอนของพระพุทธเจ้ามีจริง ฉะนั้นพระพุทธเจ้ามีจริง อยู่ที่พวกเราเอาจริงไหม เส้นทางนี้เป็นเส้นทางของคนจริง ไม่ใช่เส้นทางของคนอ่อนแอ ท้อแท้ เรียกร้องให้คนอื่นช่วย สังคมเราทุกวันนี้ เห็นไหม มันไม่ใช่สังคมชาวพุทธ เป็นสังคมนับถือผี นับถือเทวดา หวังว่าสิ่งอื่นจะมา…

งานหลักของเราจริงๆ คือเรียนรู้กายรู้ใจของเรา หน้าที่ของชาวพุทธเราคือเราเป็นนักศึกษาๆ ศึกษาอะไร ศึกษาตัวเอง เรียนรู้กายเรียนรู้ใจของตัวเองไป พอมันรู้ถ่องแท้ กายนี้ใจนี้ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่มีอะไร ไม่มีตัวมีตน ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา อันนี้จิตเขาเรียกว่ามันตกกระแสธรรมแล้ว จิตตกกระแสธรรม มันก็จะเที่ยงต่อการที่จะพ้นทุกข์ไป…

การปฏิบัติ จิตจะต้องมีเครื่องอยู่ ถ้าจิตไม่มีเครื่องอยู่ จิตก็ร่อนเร่ไป ไม่ว่าจะเป็นการปฏิบัติในขั้นไหน ก็ต้องมีเครื่องอยู่ให้จิตอยู่ อย่าว่าแต่พวกเราเลย กระทั่งพระอรหันต์ ท่านก็ยังมีการเจริญสติปัฏฐานเป็นเครื่องอยู่ ใช้กาย เวทนา จิต ธรรม ให้ใจมีบ้านอยู่ แต่พวกเราต่างกับพระอรหันต์ ตรงที่ เรายังยึดถือกายใจขันธ์ 5 อยู่ เราเจริญสติปัฏฐานเป็นเครื่องอยู่…

ธรรมะมันไม่ใช่ว่าเราต้องเรียนทุกวัน แต่เราต้องปฏิบัติทุกวัน เรียนมากฟังมากจำเอาไว้ก็ไปคิดเอา จะคล้ายๆ คนที่เรียนปริยัติมากๆ เวลาภาวนา บางทีความคิดมันก็มาปน รู้หมด พวกเราหลายคน ช่างคิดช่างสงสัย แล้วก็เที่ยวหาคำตอบ เจอครูบาอาจารย์ก็ถามอยู่นั่นล่ะ จะเค้นเอาธรรมะให้ได้ ธรรมะมันไม่ได้มาด้วยการคิดเอาเองหรือด้วยการถามเอา มันได้มาด้วยการสังเกตตัวเอง เรียนร…

การภาวนาจับหลักให้ดี งานหลักของเราคือการรู้ทุกข์ สติรู้กายรู้ใจ คือรู้ก้อนทุกข์นี้ไป รู้ด้วยจิตใจที่ตั้งมั่นเป็นผู้รู้ผู้ดู เป็นคนเห็น เห็นกายมันทํางาน เห็นจิตมันทํางานไป มีจิตตั้งมั่นเป็นผู้รู้ผู้เห็นไป แล้วเกิดยินดีเกิดยินร้าย ไปเห็นอย่างนี้แล้วยินดี ให้รู้ทัน เห็นอันนี้แล้วยินร้าย ให้รู้ทัน ละความยินดียินร้ายเสีย ละด้วยการรู้ทันนี่ล่ะ ดับ จิตก็จ…

พวกเราต้องเร่งศึกษา ปฏิบัติธรรมะ ศึกษาก็ต้องศึกษาหลักสำคัญทางพระพุทธศาสนา หลักธรรมะสำคัญๆ ต้องรู้จัก ปฏิบัติ ทำทานให้เป็น ถือศีลให้เป็น ภาวนาให้เป็น พูดอยู่เสมอว่าเราจำเป็นต้องศึกษา พระพุทธศาสนาไม่ได้แข็งแรงอย่างที่เรานึกหรอก เป็นสิ่งที่เปราะมาก เราจะเห็นสัทธรรมปฏิรูป ธรรมะปลอม เกิดขึ้นมาเป็นระยะๆ ไม่เคยขาด ไม่เคยหมด กลุ่มหนึ่งบูมขึ้นมา ช่วงหนึ่งเส…

การภาวนามีหลากหลาย จริตนิสัยคน พื้นฐานดั้งเดิมมันไม่เหมือนกันแต่ละคน วิธีปฏิบัติของแต่ละคนจะใช้อารมณ์กรรมฐานอะไร จะใช้วิธีแบบไหน ก็แล้วแต่ แต่ละคนไม่เหมือนกัน ไม่จําเป็นต้องเลียนแบบกัน หัดเลือก ไม่จําเป็นต้องเอาอย่างกัน แต่มีปัญญาวิเคราะห์ตัวเอง อะไรที่เหมาะกับเรา ปัญญาที่วิเคราะห์ตัวเองออก ตัวนี้เรียกว่าสัมปชัญญะ ไปสํารวจตัวเองว่าเราควรจะภาวนาแค่ไ…

เวลาภาวนา เราจะพบความแตกต่างของคน 2 จำพวก พวกหนึ่งภาวนาด้วยตัณหา พวกนี้จะคิดอย่างเดียวว่าเมื่อไรจะจบ เมื่อไรจะสำเร็จ เมื่อไรจะได้มรรคผลสักที พอทำไปนานๆ แล้วไม่ได้ มันจะได้ได้อย่างไร เพราะเราทำเหตุของทุกข์ มันจะไปพ้นทุกข์ได้อย่างไร อยากพ้นทุกข์ก็ต้องทำเหตุของความพ้นทุกข์ คือการเจริญอริยมรรคมีองค์ 8 ก็ต้องทำเหตุให้ถูก ผลก็จะถูก พอเราเริ่มด้วยอยากๆ อย…

ฝึกจิตให้ตั้งมั่น สติระลึกรู้อะไรก็เห็นทุกข์ เห็นไตรลักษณ์ของมันไป พอเห็นแล้วใจมันจะคลายออกจากโลก ไม่มีใครสั่งจิตให้บรรลุมรรคผลให้เข้าถึงโลกุตตระได้ จิตบรรลุเองเมื่อปัญญาแก่รอบ ปัญญามันเห็นทุกข์ ทุกข์เพราะไม่เที่ยง ทุกข์เพราะถูกบีบคั้น ทุกข์เพราะไม่อยู่ในอำนาจบังคับ ตรงที่เห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ เรียกว่าเราเห็นทุกข์แล้ว หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวน…

เราจะต้องสร้างภูมิคุ้มกันความผิดพลาดของตัวเองขึ้นมา คือการศึกษาพระพุทธศาสนา การศึกษาศาสนาพุทธมีบทเรียน 3 บท ที่เรียกว่าไตรสิกขา เราจะต้องศึกษาว่าทำอย่างไรเราจะมีศีล เพราะศีลเป็นเครื่องมือข่มกิเลส ไม่ให้มีอำนาจเหนือจิตใจ ไม่ให้กิเลสบงการจิตใจเราได้ ศีลที่ดีมากๆ เลยสำหรับนักปฏิบัติชื่ออินทรียสังวรศีล อินทรียสังวรศีลก็คือการมีสติรักษาจิตของเรานั่นล่ะ …

ไปหัดอ่านจิตตัวเอง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ กระทบอารมณ์เหมือนคนทั่วไป กระทบแล้วก็เกิดความรู้สึกเหมือนคนทั่วๆ ไป ที่ต่างกับคนทั่วไป คือความรู้สึกอะไรเกิดขึ้น จิตใจเราเป็นอย่างไร รู้เข้ามาตรงนี้ แค่นี้ล่ะ ที่ไม่เหมือนชาวบ้านเขา ตรงนี้ล่ะเป็นธรรมะข้ามโลก ไม่อย่างนั้นมันก็หลงอยู่กับโลก หลงอยู่ในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัสอะไรเพลินๆ ไปวันๆ อยู่ไปจนแ…

การภาวนาก็เหมือนซักผ้า ระหว่างการทำผ้าให้สกปรกกับการทำผ้าให้สะอาด อันไหนมันยากกว่ากัน สกปรกง่าย แต่พอสกปรกแล้วจะทำให้สะอาด ก็ยากแล้ว แต่ถ้าเราอดทน เรามีผ้า เราก็ซักให้ดี เวลาจะใช้ก็ระมัดระวังไม่ให้มันเปื้อน ผ้ามันก็ดูไม่สกปรกมาก การภาวนาก็เหมือนกัน ถ้าเราซักฟอกจิตใจเราด้วยสติด้วยปัญญา ขณะเดียวกันเราก็ไม่ไปทำผิดศีล ให้มันปนเปื้อนความสกปรกเข้ามาอีก ถ…

ถ้าภาวนาไปเรื่อยๆ จิตรวมวูบหมดความรู้สึก อาจารย์บอกได้โสดาบัน วูบครั้งที่สองได้สกทาคามี ครั้งที่สามได้อนาคามี ครั้งที่สี่เป็นพระอรหันต์อะไรอย่างนี้ ถ้าเขาพยากรณ์อย่างนี้ เราก็ต้องเทียบกับตำรา บอกว่าได้โสดาบัน พระโสดาบันมีคุณสมบัติอะไร ก็ต้องละสักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาสได้ ต้องมีศีลอันงาม ไม่มีความด่างพร้อย เชื่อกรรม เชื่อผลของกรรม ไม่มีสรณ…