Meertalig opgroeien met Fries [Seizoen 3, Aflevering 9]

Kletsheads [Nederlandse editie]

Transcript Let op: door allerlei internetproblemen tijdens de opname is de geluidskwaliteit van deze aflevering niet zo goed als het hoort te zijn. Onze excuses voor het ongemak! Hoe verloopt de taalontwikkeling van meertalige kinderen als hun twee talen op elkaar lijken? Daar hebben we het over in deze aflevering. En in het bijzonder hebben we het over meertalig opgroeien met Fries en Nederlands, samen met Evelyn Bosma. Het Fries is sinds 1956 een officiële taal van Nederland. Dit betekent dat inwoners van de provincie Friesland recht hebben op het vak Fries in het onderwijs (lees hier daar meer over). Volgens recent onderzoek van de provincie Fryslân kunnen bijna alle inwoners de Friese taal vrij aardig tot heel goed verstaan en ongeveer twee derde kan de taal in dezelfde mate spreken. Als het gaat om het Fries kunnen lezen en schrijven dan zijn de cijfers echter een stuk lager. Vriend van de show worden Alle kinderen die met Fries opgroeien leren natuurlijk ook Nederlands. Er wonen dus heel veel meertalige kinderen in de provincie. Wat de situatie in Fryslân zo interessant maakt - en zeker ook relevant voor gezinnen waar er andere talencombinaties worden gebruikt - is dat de twee talen, het Fries en het Nederlands, veel op elkaar lijken. Wat voor effect heeft dat op de taalontwikkeling van meertalige kinderen? Is het tegelijkertijd leren van twee talen die op elkaar lijken anders dan als je twee talen hebt die niet op elkaar lijken (of in ieder geval een stuk minder)? Doordat bijna iedereen in Fryslân het Fries begrijpt is het vaak mogelijk om het Fries en het Nederlands te mixen, oftewel beide talen in één en hetzelfde gesprek of één en dezelfde zin te gebruiken. We leren dat volwassenen vooral Nederlandse woorden gebruiken in het Fries maar ze mixen heel weinig de andere kant op. Kinderen mixen ook en in hoeverre ze dit doen in welke richting wordt bepaalt door hoe goed ze de twee talen spreken. Dr. Evelyn Bosma is post-doctoraal onderzoeker aan de Fryske Akademy in Leeuwarden waar zij onderzoek doet naar de taalontwikkeling van meertalige kinderen die met Fries en Nederlands opgroeien. Ze kijkt onder andere naar het mixen van talen (oftewel code-switching) en de cognitieve effecten van meertaligheid. In 2021 kreeg ze de Keetje Hodshon Prijs voor haar proefschrift en in 2020 won ze samen met Naomi Nota het Klokhuis Wetenschapsprijs. Daarvoor is deze aflevering van het kinder tv programma over tweetaligheid gemaakt. Daarin leer je ook meer over de onderwerpen die we in deze aflevering hebben besproken. In deze aflevering deel ik ook een nieuw KletsInkoppertje (begint op 19:32), een concrete tip die je meteen en makkelijk in kunt zetten om een succes te maken van de meertaligheid in jouw gezin, klas of praktijk. Het KletsInkoppertje dit keer luidt: praat met je kind over hun meertaligheid! In de aflevering noem ik het boek van Eowyn Crisfield, Bilingual Families: A Practical Language Planning Guide, en de animatiefilmpjes Meertaligheid in Beeld. Dit zijn drie korte filmpjes over meertaligheid en wat het betekent om meertalig op te groeien. Ze zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels, Pools, Turks en Arabisch.