#16 - Abraham ug Isaac

Bag-ong Dan-ag

Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag.
Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.
Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.
Ang Bag-ong Dan-ag kay Internet live show ni siya sa YouTube. Kung diin pwede maka-participate ang mga naminaw pina-agi sa pagtawag gamit sa computer o cellphone apan walay bayad. Libre kini. Kung kinsa tong ganahan motawag, mao ni ang link: http://bit.ly/danagtvcall. Ang atong live show kada semana ni siya matag adlaw nga Huwebes, sa alas 7am hangtud sa 8am.
Karong adlawa, atong hisgutan ang medyo masubo ug makatugaw kaayo nga sugilanon nga mabasa nato sa Bibliya. Ang sugilanon mahitungod kang Abraham ug ang iyang anak nga si Isaac. Apan sa dili pa nato na sugdan, ato usang tuki-on ang mga milabay nga nahisulat dinhi sa Genesis kabahin ni Abraham ug sa iyang asawa nga si Sarai.
Nahitabo man gud nga naabot na sa taas na nga panuigon sila si Abraham ug si Sarah sa dihang mingsaad ang Ginoo kanila nga kuno makabaton sila ug usa ka anak. Si Abraham nagpanuigon na ug 100 ug si Sarah naa sa 90 o 91 ba, dili kaayo klaro.
Ato usab nga hinumdoman nga duna nay nag-una nga anak si Abraham pina-agi sa ilahang ulipon nga si Hagar. Naka-anak si Abraham ni Hagar nga gihinganlan ug Ishmael. Siya ang kinamaguwangan nga anak ni Abraham. Gani, sa pag-ingon sa Ginoo ngadto kang Abraham nga maka-anak kuno si Sarah, si Abraham nangutana, ngano man diay kuno kung si Ishmael nalang ang iyahang mamahimong manununod. Apan ming-ingon gayud ang Ginoo nga dili, maka-anak lagi gyud kuno si Sarah.
Si Sarah mingkatawa pa gani, kay lagi tigulang na kaayo siya, maka-anak pa ba daw siya. Ming-ingon kuno ang Ginoo nga duna ba diay kunoy imposible sa Ginoo? Ug mao nahitabo gyud daw, naka-anak kuno si Sarah ug usa ka batang lalaki. Labihan ang kalipay ni Sarah sa iyahang anak. Ang bata gihinganlan nila ug Isaac.
Kini nga parte sa sugilanon mabasa nato kini sa Genesis kapitolo 16-18 ug 20. Unya atong gihisgutan sa milabay nga episode, ang sugilanon sa Sodoma ug Gomora nga mabasa nato sa Genesis kapitolo 19.
Human karon, atong padayunon pagbasa sa Genesis 22.
Genesis 22

Gisugo si Abraham sa Paghalad kang Isaac

¹Unya- wala madugay gisulayan sa Dios si Abraham ug gitawag siya, “Abraham!” Ug si Abraham mitubag, “Ania ako.”

²Miingon- ang Dios, “Dad-a si Isaac, ang bugtong mong anak nga imong gihigugma ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria. Ihalad siya pinaagi sa pagsunog kaniya didto sa bukid nga itudlo ko kanimo.”

³Busa sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham alang sa halad. Gisangonan niya ang iyang asno ug gipakuyog niya si Isaac ug ang duha niya ka ulipon. Mipadulong sila sa dapit nga gisulti kaniya sa Dios.

Gisulayan sa Diyos si Abraham. Iyang gi-testingan. Apan sa King James Version mabasa nato:
¹And it came to pass after these things, that God did tempt Abraham, and said unto him, Abraham: and he said, Behold, here I am.
"Tempt" man ang nakasulat dinhi. Di ba tintal man na? Lahi pud nang testing di ba? Hmm... Pero sagdi nalang, tunlon nalang nato ni, kabalo naman ta unsa ka bati, unsa ka amateur ang tagsulat niining Genesis, dili nalang ta mahibulong nga pwerte kalibog sa nakasulat dinhi.
“Dad-a si Isaac, ang bugtong mong anak nga imong gihigugma ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria. Ihalad siya pinaagi sa pagsunog kaniya didto sa bukid nga itudlo ko kanimo.”
Uy, bugtong anak ba diay si Isaac? Nga duna namay anak si Abraham nga maguwang ni Isaac! Dili lang parehas ang ilahang inahan kay si Hagar man ang inahan ni Ishmael. Apan nasipyat ba ang Ginoo dinhing dapita nga ming-ingon si Isaac ang bugtong anak ni Abraham?!
Gi-sugo sa Ginoo si Abraham sa paghalad sa iyahang anak pinaagi sa pagsunog! Unsang klase sa Ginoo ang makamando ug ingon ani ka makalilisang ug imoral nga sugo?! Walay lain kung di ang Ginoo sa Bibliya ra gyud!
Unsa may gitubag ni Abraham? Ni-unsa man pag-react si Abraham?
³Busa sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham alang sa halad. Gisangonan niya ang iyang asno ug gipakuyog niya si Isaac ug ang duha niya ka ulipon. Mipadulong sila sa dapit nga gisulti kaniya sa Dios.
Walay kurat! Sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham. Wala siya nangutana sa Ginoo, wala siya nasubo, wala siya makurat man lang, wala! Nangahoy sa sayong kabuntagon. Nangahoy!
Kung ang Ginoo mosangpit kanimo, higala, atong suking tigpaminaw, kung mo-ingon kanimo ang Ginoo, "ugma, ihalad ang imong bugtong anak pinaagi sa pagsunog." Dili kaha ka molukso sa tumang kahi-ubos ug kalagot ug kahadlok pud kana tanan nagkasagol! Dili kaha ka mangutana man lang ug "ngano man intawn Ginoo?!" Uyon ka ba diay sa "child sacrifice?" Kung ang balaud sa tawo nakapangahas ug himo nga illegal ang "murder," ang "child sacrifice." Ngano man nga ang Ginoo, nga tuburan sa gugma ug katarong, makamando man ug "child sacrifice?"
Tingali, sa kadtung usa pa ako ka Katoliko nga magtutuo, kung ang Ginoo mosangpit kanako, ug mo-ingon, "ihalad ang imong bugtong anak pina-agi sa pagsunog." Ang ako tingaling tubag kay mao ni: "Pahawa kanako Satanas, ayaw ko ug ilara. Dili ka ang tinuod nga Ginoo kanako. Kay ang akong Ginoo, tuburan sa gugma ug katarong, kaning imong mando, dili gayud kini mahimo niya." -- Mao tingali ni ang akong tubag. Kay biya kuno si Satanas labihang limbungan. Gani, gitintal pa niya si Kristo mismo. Kahinumdom mo sa sugilanon ni Jesukristo nga gi-tintal sa yawa?
Ngano man nga si Abraham, wala gani imik! Mao ba kini ang "role model" nga dapat natong sundon? Nga kuno si Abraham, dunay hugot nga pagtuo sa Ginoo nga kung unsay isulti sa Ginoo, walay question, walay kontra, motuman lang gyud dayun?!
Nakahinumdom ba kamo sa sugilanon sa Sodoma? Ang Ginoo mingpadayag ngadto kang Abraham sa iyahang plano nga laglagon niya ang tanang tawo sa Sodoma tungod kay silang tanan pulos kuno mangil-ad. Unsay sulti ni Abraham?
Genesis 18
²³Giduol ni Abraham ang Ginoo ug gipangutana, “Laglagon mo ba gayod ang mga matarong uban sa mga makasasala?
²⁴Pananglit adunay 50 ka tawo nga walay sala didto, laglagon mo ba ang tibuok siyudad? Dili mo ba kini pasayloon aron lamang pagluwas sa 50 ka tawo?
Nakahinumdom ba kamo niini? Unya dili lamang kana ray pangutana ni Abraham. Nanguta pa gyud siya nga pananglit duna lamay 45 ka-tawo nga matarong, laglagon pa ba kuno gihapon sa Ginoo? Mingpadayun pa gayud siya ug pangutana, pananglit dunay 40, 30, 20 ug 10?
Makita nato dinhi nga nabalaka si Abraham sa mga tawo sa Sodoma. Apan sa dihang gipahalad sa Ginoo ang iyahang anak nga si Isaac pina-agi sa pagsunog, walay imik si Abraham! Maayo ni sila pakungon si Abraham ug ang Ginoo. Mga imoral, mga sadista, mga hudlom nga dako!
Atong padayunon...
Genesis 22
⁴Sa ikatulong adlaw sa layo pa si Abraham nakita niya ang dapit.
⁵Unya giingnan niya ang iyang mga ulipon, “Pabilin kamo dinhi uban sa asno. Kami si Isaac moadto didto aron pagsimba ug mobalik ra unya kami nganhi.”
Daghan ang mo-ingon nga kuno, sumala sa nakasulat dinhi, si Abraham kuno nasayod na nga mobalik ra silang duha ni Isaac. Nga dili madayon ug kamatay si Isaac. Kay ming-saad na biya kuno ang Ginoo kang Abraham nga pasanayon niya ang kalitaw ni Abraham sama sa kadaghan sa bitoon sa kalangitan. So kabalo na kuno nga si Isaac dili gyud ipapatay sa Ginoo. Kung mao man galing, unsa pa may gi-testingan sa Ginoo?! Dili na ni test kay kabalo naman ang Ginoo sa resulta?!
Padayun ta...
Genesis 22

⁶Si Isaac maoy gipadala ni Abraham sa sugnod alang sa halad ug siya maoy nagdala sa kutsilyo ug sa kalayo. Unya mipadayon silang duha.
⁷Wala madugay miingon si Isaac, “Tay!”

Si Abraham mitubag, “Unsa man, anak?”

Nangutana si Isaac, “Ania ang kalayo ug sugnod, apan hain man ang ihalad nga nating karnero?”

⁸Si Abraham mitubag, “Anak, ang Dios maoy mohatag kanato ug halad.” Ug mipadayon sila sa paglakaw.

⁹Sa- pag-abot nila sa dapit nga gitudlo kaniya sa Dios, gipatindog ni Abraham ang usa ka halaran ug ibabaw niini gibutang niya ang sugnod. Gigapos niya ang iyang anak ug gipahiluna sa halaran ibabaw sa sugnod.
¹⁰Unya gikuha niya ang kutsilyo aron patyon na unta niya si Isaac.
¹¹Apan mitawag kaniya gikan sa langit ang anghel sa Ginoo, “Abraham, Abraham!”

Mitubag siya, “Ania ako.”

¹²“Ayaw unsaa ang bata,” miingon ang anghel. “Nasayod na ako nga andam ka gayod pagsugot sa Dios, kay wala mo man ihikaw kanako ang imong bugtong anak.”

Hmm... Katingalahan! Pagsugod sa Genesis 22, ang Ginoo mismo ang nakig-estorya kang Abraham. Apan dinhi, sa dihang laglagon na unta ni Abraham ang kinabuhi sa iyahang anak nga si Isaac, usa ka anghel sa Ginoo ang mingpakgang kaniya. Ming-ingon ang anghel, "nasayod na ako nga andam ka gayud pagsugot sa Dios." Unsa man kaha diay ni? Dunay anghel nga walay salig ni Abraham. Anghel nga nagduda sa "loyalty" o ba kaha sa pagkamatinumanon ni Abraham? Unya mao nga gipakita sa Ginoo ngadto sa anghel nga matinumanon gyud lagi ni si Abraham?!
Propareha man nis sugilanon ni Job uy. Ato unya ning hisgutan si Job pero propareha man gud ni kay kuno si Satanas ug ang Ginoo nagpusta-anay kung tawo ba gyud sa Ginoo si Job. Wala ba kaha nagpusta-anay kining anghel ug ang Ginoo kung motuman ba si Abraham o dili?!
Maayo pud ni sila uy, duwa-duwaan lang tawn ang mga tawo. Kung tinuod ba pud lagi ning estoryaha. Dili man gyud tingali ni nato mahisayran kung tinuod ba gayud kini nga nahitabo o ba kaha, kathang isip lamang sa tagsulat.
Atong tapuson ang sugilanon...
Genesis 22

¹³Mitan-aw si Abraham ug nakita niya ang usa ka laking karnero kansang sungay nasangit didto sa usa ka sampinit. Gikuha niya kini ug gihalad pinaagi sa pagsunog ilis sa iyang anak.
¹⁴Ginganlan ni Abraham kadtong dapita ug “Ang Ginoo maoy naghatag.”+ Hangtod karong mga adlawa+ nag-ingon ang mga tawo, “Didto sa bukid sa Ginoo, ang Ginoonaghatag.”+

¹⁵Gikan sa langit ang anghel sa Ginoo mitawag pag-usab kang Abraham.
¹⁶Miingon- siya, “Ang Ginoo nag-ingon, ‘Ipanumpa ko kanimo sa akong ngalan nga panalanginan ko ikaw pag-ayo kay gihimo mo man kini ug wala mo ihikaw kanako ang imong bugtong anak.
¹⁷Isaad- ko usab kanimo nga hatagan ko ikawg mga kaliwat nga sama kadaghan sa bituon sa langit ug sa balas sa baybayon. Buntogon sa imong kaliwat ang ilang mga kaaway.
¹⁸Ug- mohangyo kanako ang tanang mga nasod nga panalanginan sila ingon nga akong gipanalanginan ang imong mga kaliwat—kay imo mang gituman ang gisugo ko kanimo.’”
¹⁹Si Abraham mibalik sa iyang mga sulugoon ug nagkuyog sila pagpauli sa Berseba ug didto sila mopuyo.

Sa tuig 2001, dunay dako kaayo nga kaso didto sa Texas, sa Estados Unidos. Usa ka inahan, nga nahibilin sa ilahang panimalay kay ang bana ming-adto nas iyahang trabaho-an. Nahibilin ang maong inahan sa balay kuyog ang lima niya ka mga anak. Ang panu-igon naggikan sa 6 months ngadto sa 7-years old. Makita nato ang dako kaayo nga impluwensya sa Bibliya/Relihiyon sa maong banay, nga ang mga anak gihinganlan nila ug Luke, Paul, John, Noah ug ang bugtong babaye, si Mary, ang 6-months old nga masuso ("baby").
Gipakaon sa inahan ug pamahaw ang mga bata ug tagsa-tagsa niya nga gilumsan ang mga bata sa ilahang bath-tub. Tagsa-tagsa, samtang nagkaon pa ang uban sa ilahang pamahaw. Hapit maka-ikyaw si Noah, ang 7-year old apan nadakpan gayud sa inahan, nga si Andrea Yates.
Gi-angkon ni Andrea nga kuno dugay na niyang giplano ang paglaglag sa iyang mga anak; duha na ka tuig. Kay kuno wala siya nahimong maayo nga inahan kanila. Ug mao nga wala magtubo ang mga bata sa matarong.

"It was the seventh deadly sin. My children weren't righteous. They stumbled because I was evil. The way I was raising them, they could never be saved. They were doomed to perish in the fires of hell."

Unsa may sulti sa bana?

“The Bible says the devil prowls around looking for someone to devour. I look at Andrea, and I think that Andrea was weak,”

Makapangagot ta sa atong mga ngipon kung makadungog ta niining estoryaha. Wala koy igo nga pulong aron paghulagway kung unsa ka ngil-ad kining maong hitabo. Kung unsa ka ngil-ad ang nabuhat sa inahan. Ug unsa pud ka delusional ang bana; nga ming-basol sa yawa.
Kung kining mga tawhana, nagtamod sa Bibliya nga maoy ilahang giya sa pagpuyo. Unya makabasa sila sa sugilanon ni Abraham ug ni Isaac. Si Abraham walay imik, walay pangutana, minggapos sa iyang anak ug mingti-on sa kutsilyo aron laglagon ang kinabuhi ni Isaac. Kay ngano gani? Sugo sa Ginoo!
Si Andrea Yates minglaglag sa iyang mga anak -- kini matud pa sa bana tungod sa yawa!
Unsaon man kuno nato paghukom kung ang tingog sa sulod sa atong mga ulo gikan ba sa Ginoo o gikan ba sa Yawa? Nga ang Ginoo capable man, hanas man, nga makamando ug mangil-ad kaayo nga mando?!
Unya mao ni, ang sugilanon ni Abraham ug Isaac naa sa mga children's books? Naa sa mga colorful kaayo nga mga Bible Stories books para sa mga bata?! Mao ni ang morality nga gi-promote sa Bibliya?!
May, 2003, sa Texas gihapon. Deanna Laney, gipatay niya ang iyang 8-year old nga anak nga si Joshua kay kuno gipili siya sa Ginoo nga saksi alang kaniya. Gipatay pud niya ang 6-year old niya nga anak nga si Luke. Ang 14-month old nga baby nga si Aaron, mingsurvive, apan duna nay brain damage karon.
Unsay klase sa Ginoo ang makamando ug sama niini?! Ug kung duna man gyuy Ginoo nga nagtan-aw kanato, nganong mingtugot man lang siya nga mahitabo kini? Unsang klase sa Ginoo ang makapanghas ug apong sa mga tawo nga makabuhat ug ingon ani ka ngil-ad? Ginoo nga tuburan sa gugma ug sa katarong?! Unsa ning Ginooha, wala ni makakaon sa bunga sa kahoy nga naghatag sa kahibalo sa unsay maayo ug unsay dautan?! Kining Ginooha, mao ni dapat nga silutan nato! Tungod kay wala siya mingkaon sa bunga sa maong kahoy! Mao nga wala na hinuon siya kahibalo kung unsay maayo ug unsay dautan!
Si Andrea Yates ug Deanna Laney pulos nangapriso pinasubay sa balaud. Apan pulos pud gi-labelan ug "mentally ill." Duna kunoy deperensya sa utok. Apan si Abraham, matarong nga tawo. Si Abraham matinumanon sa Ginoo. Si Abraham amahan sa mga sumusunod, amahan sa mga magtutuo.
Kinahanglan nato hukman si Abraham, "life imprisonment" ang sakto nga hukom. Sige, pwede nato siya i-pardon, kung i-diagnose nato siya dapat nga dunay "mental illness." Dili siya angayan nga sundon. Dili intawn siya mamahimong "role model." Usa ka tawo nga mingsunod lang sa walay pag-pangutana ug pagduda sa mga tingog nga nadungog niya sulod sa iyang ulo.
Palihug mga higala, gihangyo ko kamo, palihug lang, nanawagan ko: ayaw intawn mo pagpadala sa mga linlang sa ubang tawo. Mga estorya nga botbot. Pagkat-on kamo ug pagkamatuki-on nga pangisip ug ang pagkamadudahon. Ayaw itugot nga inyong igahin ang bililhon kaayo ninyo nga panahon, kadasig ug inyong salapi sa mga negosyo sa mga simbahan. Duna moy tagsa-tagsa ka mga utok, tagsa-tagsa ka pangisip, palihug, gamita intawn ninyo.
Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.
Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.
Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.

Question everything.