Hoe staat het er eigenlijk voor met het ruimterecht?

Wetenschap Vandaag | BNR

Mede mogelijk gemaakt door: Broadwick

In de VS vindt momenteel de inauguratie van de Amerikaanse Space Command plaats, waar Professor of Space Law Frans von der Dunk een keynote zal houden. Ik sprak met hem over de stand van zaken rondom ruimterecht en de uitdagingen die er (voorlopig nog wel even) zijn.

Wetgeving maken rond ruimterecht is niet makkelijk: de ruimte is oneindig, niemand is er de baas en meer dan de helft van de staten ter wereld doet inmiddels wel iets met ruimtevaart. Er bestaat sinds 1967 een ruimteverdrag waarin al wel enkele regels staan. Zo mag je bijvoorbeeld geen militaire basis op de maan beginnen, of je een stukje van de ruimte toe-eigenen. Maar nu er steeds grotere belangen meespelen, is het volgens Von der Dunk hard nodig om met meer en duidelijkere regels te komen.

Een onderwerp dat hoog op de lijst moet staan - en een relatief makkelijke omdat er een gemeenschappelijk belang bij komt kijken - is volgens hem ruimtepuin. 'Het is in niemands belang dat het straks niet eens meer loont om honderden miljoenen in een lancering te steken vanwege de enorme hoeveelheid schroot in de ruimte', zegt Von der Dunk. 'Door dat gemeenschappelijke belang kan het wellicht een mooi opstapje zijn voor de wat zwaardere onderwerpen. Er moet eerst genoeg vertrouwen in elkaar intenties zijn.'

Regels op de maan

Een zwaarder onderwerp kan bijvoorbeeld zijn: het winnen van natuurlijke grondstoffen, maar ook iets als controle. Ook daar zijn al regels voor. Zo moeten andere staten bij een lancering beperkt de mogelijkheid krijgen om te kunnen controleren of er bijvoorbeeld niet stiekem een kernraket mee de lucht in gaat. Dat soort regels vragen inmiddels al wel om uitbreiding, net als de regels voor controles op de maan. Daar mag je niet zomaar van alles, maar wanneer moet een operator van een maanbasis opendoen als er op de deur geklopt wordt? Op zo'n gevaarlijke plek moet je dat uiterst zorgvuldig met elkaar hebben afgesproken.

Om de tafel

En dan is er nog de kwestie: wie mag meebepalen? Iedereen die iets op het gebied van ruimtevaart doet? Dat zijn allang niet meer alleen Rusland, Amerika en China. En dan wordt het best druk aan die tafel. Daarnaast is het internationaal recht al behoorlijk lastig, ook hier op aarde. Want zeggen twee van de grootste spelers: wij zien niets in dat verdrag, wij doen niet mee, dan kunnen er nog zoveel staten voor zijn, zie het dan maar eens te handhaven.

Is het dan überhaupt wel haalbaar? Het internationaal ruimterecht? Von der Dunk ontkent niet dat het enorm lastig wordt, maar heeft voorzichtige hoop. Hij denkt dat er de komende vijf jaar, zeker voor sommige onderwerpen, wel eens grote stappen gemaakt zouden kunnen worden.

Ben je benieuwd naar het hele verhaal van Von der Dunk: je kunt morgen 08-04 om 21:30 uur Nederlandse tijd meeluisteren met zijn keynote. Het is gratis, maar je moet je wel even registreren via deze link: United States Space Command's Inaugural Legal Conference.

See omnystudio.com/listener for privacy information.